Sanne Heynen Kunstroute Leiden
mijn identiteit
Een persoonlijke zoektocht, in beeld gebracht.
Ik ben Sanne, grafisch ontwerper in Leiden. In mijn dagelijkse werk visualiseer ik verhalen van anderen, maar tijdens deze kunstroute presenteer ik voor het eerst een project dat volledig van mijzelf is. Een persoonlijke zoektocht, in beeld gebracht.
Als maker bevind ik mij in een tussenruimte: ik heb Indonesisch, Chinese en Nederlandse wortels, maar ben opgegroeid met weinig kennis over die achtergrond. Lange tijd voelde dat als een blinde vlek, een gebied waar ik niet goed wist hoe ik het moest benaderen. Wat betekent het om ‘Indo’ te zijn? Welke verhalen heb ik meegekregen, en welke zijn juist stilgevallen?
Voor dit project gebruik ik het boek Modelverhalen, Reflecties op Aziatische roots, samengesteld door Liang de Beer, als leidraad. Het is een bundel met essays van dertig schrijvers met Aziatische roots in Nederland. Hun verhalen hielpen mij woorden te geven aan wat ik lange tijd niet kon verwoorden: het gevoel van vervreemding, het dragen van een 'wit masker', het zoeken naar eigenheid in een maatschappij die je vaak in hokjes probeert te plaatsen.
Deze kunstroute toon ik een serie van kleine kunstwerken in de vorm van ansichtkaarten. Elk kaartje verbeeldt een thema uit mijn persoonlijke geschiedenis en identiteit, denk aan familie, koloniale erfenis, culturele vervreemding, vooroordelen en zelfbeeld. De kaarten zijn een manier om iets groots, klein en toegankelijk te maken. Laagdrempelig in vorm, maar diepgaand in inhoud. (en te koop voor jou!) Hier zijn 3 voorbeelden maar tijdens de kunstroute presenteer ik er meer.
Het kunstproject is een verwijzing naar het gevoel te leven tussen culturen, tussen zichtbaarheid en onzichtbaarheid, tussen vragen en antwoorden.
Naast het maken van de kaarten leg ik het creatieve proces vast via een serie korte video’s op Instagram. Zo neem ik jullie mee in mijn zoektocht en hoop ik herkenning, reflectie en misschien zelfs gesprekken teweeg te brengen over identiteit, afkomst en ruimte innemen als maker. De videos zijn te vinden op mijn insta @brandingandboosting
Zelfportret
(2025)
Linoleumsnede op papier
15 × 11 cm
In dit werk onderzoek ik mijn uiterlijk en de onzekerheden die daaraan verbonden zijn. Het is een gedeconstrueerd zelfportret, opgebouwd uit fragmenten van mijn gezicht: ogen, lippen, profiel. Jarenlang voelde ik schaamte. Schaamte om mijn uiterlijk, om mijn roots, om het ‘anders’ zijn.
Door die losse onderdelen samen af te beelden, wil ik opnieuw ruimte maken voor trots en voor eigenaarschap. Dit werk markeert het beginpunt van mijn zoektocht: terugkijken, bevragen en opnieuw leren kijken.
-
Als kind werd ik uitgescholden voor “spleetoog.”
Een woord dat ik jarenlang heb weggestopt. In deze linodruk zie je zeven ogen. Niet omdat ik zoveel ogen heb, maar omdat ik me vaak bekeken heb gevoeld.
Niet als individu, maar als representatie van ‘de ander’. Deze ogen staren terug. Een manier om de blik om te keren.
Om niet meer alleen bekeken te worden, maar ook zelf terug te kijken. Westerse schoonheids- idealen leerden me hoe ogen ‘moesten’ zijn: groot, rond, blauw. In make-up tutorials zag ik amper mensen die op mij leken. Ik leerde mezelf weg te denken.
Dit kunstwerk is mijn manier om dat proces te keren.
Om ruimte te maken voor trots. Voor ogen die kijken, die zien en die mogen zijn.
-
Mijn zijprofiel toont mijn neus klein, plat, anders dan wat ik vroeger als ‘mooi’ beschouwde.
Op school werd ik ermee gepest. Ik keek op naar klasgenoten met "hoge bruggen" en "rechte neuzen".
In stilte verlangde ik naar een gezicht dat wél paste in het Nederlandse beeld van schoonheid. Was dat de onschuldige wens van een kind om erbij te horen?
Of een vroege les in assimileren?
-
Ook mijn lippen zijn meerdere keren afgebeeld. Dit deel van mijn gezicht werd pas later beladen: na een ernstig ongeluk waarbij mijn kaak en lippen meerdere keren zijn geopereerd.
De littekens die sindsdien zichtbaar zijn, verwerk ik ook letterlijk in deze afdruk. Ze horen nu bij mij. Toch is het een proces om dat te accepteren.
In dit werk laat ik ze bestaan als fragiele sporen van iets dat pijnlijk was, maar ook mijn lichaam opnieuw definieerde.
Papa’s lievelingseten
(2025)
Linoleumsnede op papier
15 × 11 cm
Met simpele supermarktproducten breng ik een traditioneel gerecht tot leven: gado gado, het lievelingseten van mijn vader. Het is bijzonder om te merken hoe iets zó Indonesisch zich hier, in mijn Nederlandse keuken, opnieuw vormt. Twee werelden die elkaar ontmoeten in één gerecht net zoals bij mij.
-
Gado gado betekent letterlijk: mengelmoes / om te mengen / om te verzamelen / mix mix.
Een gerecht van losse onderdelen die pas samen betekenis krijgen. Voor mij is het een treffend beeld van wat het betekent om op te groeien tussen culturen.
Je stelt jezelf samen uit verschillende smaken, herinneringen, normen. En soms moet je zelf het recept schrijven omdat dat van thuis niet meer helemaal past, en dat van hier niet helemaal klopt.
-
In het mandje liggen boontjes uit de diepvries, eieren, spinazie met Nutri-Score allemaal alledaagse producten uit de Nederlandse supermarkt. Toch vormen ze samen iets meer. Elk product vertelt iets over thuis, over gewoontes, over geschiedenis. Het mandje is niet zomaar een verzameling boodschappen het is een portret in onderdelen. Niet van mijn gezicht, maar van mijn achtergrond. Je ziet ook emping en pandanrijst uit de toko. Het zijn smaken die voor mij met familie en thuis verbonden zijn. Zo draagt eten herinneringen in zich mee, zonder dat ze worden uitgesproken.
-
Mijn moeder maakt haar pindasaus zonder recept. Gewoon op gevoel, met Calvé, sambal, knoflook, ketjap. Die handelingen zijn erfgoed in beweging: een nieuwe vorm van iets ouds, aangepast aan wat er hier beschikbaar is. Over hoe tradities niet verdwijnen, maar zich aanpassen aan nieuwe plekken.
Aardappelen
(2025)
Linoleumsnede op papier
15 × 11 cm
Een Chinees afhaalbakje, gevuld met aardappelen. Op het eerste gezicht een vreemde combinatie, maar voor mij klopt het precies. Aardappelen zijn het lievelingseten van mij en mijn moeder een maaltijd die voelt als thuis. Maar deze linodruk gaat niet alleen over eten. Het gaat over verwachtingen, over buitenkant en binnenkant. Over hoe vaak ik ben gezien als stereotype, en hoe weinig moeite er wordt gedaan om te begrijpen wie ik écht ben.
-
Aardappels worden vaak gezien als hét symbool van de Nederlandse eetcultuur. En zijn terug te vinden in traditionele klassiekers zoals andijviestamppot, hutspot en avg (aardappels vlees en groente).
Maar net als ik komen ze oorspronkelijk ergens anders vandaan. Ze zijn geen “inheemse” groente, maar via koloniale handelsroutes vanuit Zuid-Amerika naar Europa gebracht. Door ze in dit werk te combineren met een Chinees bakje, plaats ik die koloniale migratiegeschiedenis tegenover mijn eigen familiegeschiedenis van migratie en integratie.
-
Op straat word ik regelmatig begroet met “Ni Hao”, krijg ik vragen over mijn afkomst voordat men mijn naam kent, of wordt er gezegd: “Je bent zeker bij de Chinees besteld.” Deze opmerkingen maken pijnlijk duidelijk hoe oppervlakkig mensen vaak naar mij kijken: mijn uiterlijk wordt gekoppeld aan clichés en karikaturen.
Net als het afhaalbakje is mijn ‘buitenkant’ voor velen voldoende om aannames te doen terwijl de binnenkant totaal iets anders vertelt. Als je beter kijkt naar het bakje in de linoafdruk, zie je dat er Nederlandse symbolen op staan: een windmolen en het woord ‘Nederlander’ in Chinese karakters. Het spel tussen binnen en buitenkant weerspiegelt hoe ik mij vaak voel.
-
Vaak denkt men dat ‘de Aziatische cultuur’ één uniforme identiteit is. Zo hoor ik dat “alle Aziaten met stokjes eten”, terwijl mijn familie in Indonesië vrijwel altijd met lepel en vork eet. Dit werk wil ook die reductie laten zien: hoe diversiteit binnen Aziatische gemeenschappen verloren gaat door gemakzuchtige generalisaties.
De echo van het ongezegde
(2025)
Linoleumsnede op papier
15 × 11 cm
Twee stoelen leeg, maar open naar elkaar gedraaid. Alsof er elk moment een gesprek kan beginnen. Een kinderstoeltje en een grote stoel. De ruimte ertussen voelbaar, gevuld met wat niet gezegd werd. Dit werk is een verbeelding van mijn relatie met mijn oma. Een relatie die ooit dichtbij voelde, maar waar nu stilte is gevallen. Door mijn zoektocht begrijp ik nu beter waar die stilte vandaan kwam. Maar begrijpen maakt het niet minder pijnlijk. Sommige woorden kunnen niet teruggenomen worden. En sommige gesprekken zullen nooit meer plaatsvinden.
-
De compositie toont een kinderstoeltje en een grote stoel leeg, maar naar elkaar gericht. Deze stoelen stonden vroeger echt in de woonkamer van mijn opa en oma, toen wij tijdelijk bij hen woonden in Amstelveen. Het beeld roept een herinnering op aan nabijheid, maar ook aan de afstand die is gegroeid. De stoelen kijken naar elkaar, maar raken elkaar niet.
-
Op de achtergrond is een stuk Indonesisch houtsnijwerk te zien, wat vroeger aan de muur in de woonkamer van mijn opa en oma hing. Mijn herinneringen aan die tijd zijn fragmentarisch, maar één beeld staat scherp op mijn netvlies: dat houtsnijwerk. Mijn opa had het met veel moeite uit Indonesië meegenomen naar Nederland.
Zwanen komen niet voor in Indonesië. Toch werden ze vaker afgebeeld in deze handgesneden souvenirs, een symbool van status, schoonheid en westerse idealen. Veel van dit soort houtsnijwerk werd verkocht aan Nederlanders die tijdelijk in Indonesië verbleven.
-
In 2023 reisde ik enkele maanden naar Indonesië. Mijn oma, inmiddels terugverhuisd naar Jakarta, verbood mijn komst. Ze dreigde met onterving, negeerde me, zei dat ze zou sterven van verdriet als ik zou gaan en liet mij toen ik op haar stoep stond in Indonesië uiteindelijk letterlijk niet binnen. Lange tijd begreep ik haar reactie niet.
Na dit onderzoek, denk ik dat haar angst voortkwam uit haar eigen verleden. Mijn oma is van Chinese afkomst en in Indonesië leefde ze tijdens een tijd waarin anti-Chinese haat (gevoed door koloniale rolverdelingen, economische spanningen en politiek geweld) diep geworteld was. Mogelijk wilde ze mij beschermen voor iets wat zij zelf heeft meegemaakt.
Maar sommige woorden kunnen niet teruggenomen worden.
Nu praten we niet meer.
